Kelle Şekeri -- - Hüner Şencan

Kelle Şeker Eskiden rafine kristal şekerin pres edilmesiyle elde edilen dibi yuvarlak, tepesi sivri büyük parçaya verilen ad. Baş büyüklüğünde olduğu için bu ad verilmiştir. Şeker kamışı, özel kaplarda pişirildikten sonra konik kalıplara dökülürdü. Kaplarda hazırlanırken içine onda bir nisbetince halis taze süt konur, öyle pişirilirdi. Çok sert olan bu şeker, kolayca kırılmaz küçük balta ile kenarından parçalanıp koparılırdı. Günümüzde bu şekilde kelle şekeri yapılmayıp ilerleyen şeker sanayiinde çeşitli şeker türleri imal edilmektedir. https://www.turkcebilgi.com/kelle_%C5%9Feker
---
“Türkiye'de ilk şeker fabrikası, Cumhuriyet devrinde inşa edilmiş olan Alpullu şeker fabrikasıdır. Kelle şekerler havlular veya başka bezler arasına sarılır ve havan eliyle vurularak parçalar halinde kırılırdı.” Adnan Ergeneli, Çocukluğumun Savaş Yılları Anıları, İstanbul: İletişim Yayınları, 1993, s57.
----
Ben önce gidip hemen eniştemin kıtlama kelle şekerini kavanozundan çıkarır, küçük bir tabağa birkaç tane koyar, sonra kahve yapanın ayağının dibinde biterdim gene. “Mutfak Büyücülerimden Masallar, Birten Engin Naliş – 2013”
----
Bu bitince bir kadın elinde kelle şekeriyle gelir. Kelle şekeri, ince uzun şekerlerdir. Kadın salavat getirip gelinin elinde 3 defa kelle şekerini kırar. Kırılan şekerleri bir çıkına koyarlar. Gelini kafasının üstüne bir tepsi koyarlar; gelin ayakta…. Köylerimiz, Nephan Saran – 1984, s. 41.
----
Bunu nasıl yapacağını da şöyle anlatır: O şahıs hediye olarak bir Mushaf-ı şerif, bir yay bir de kelle şekeri getirmiştir. Nevâyî, Mushaf ı için yüz tenge hediye (fıyat yerine böyle kullanılmış) verileceğini, yay ve kelle şekerini de yirmi tengeye... Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 34. Cilt, s. 139, 2006
----
Kahve neyse de, çay şeker olmadan düşünülemeyen içecekti. Ancak şeker ender bulunan bir maddeydi. Onun için sınırlı tüketimine rağmen çayda pekmez kullanımı söz konusuydu. Çünkü şeker üretimi çok sınırlı olduğu için bulunması da bir hayli sınırlıydı. “Kelle şekeri” tek tipti ve çakıl taşı görünümünde, erimesi bir hayli güçtü. Toz şeker daha sonraları ortaya çıktı. İsmail Kıllıoğlu, Kelle Şekeri, https://www.milligazete.com.tr/makale/1508939/ismail-killioglu/kelle-sekeri

.