Pancar
Çeşitleri çok... Meramımız, "şeker pancarı"... Eğer "pancar" diye söze girmişsek o mutlaka "şeker pancarıdır". Diğer pancar türlerini bilmeyiz bile. Pancar bizim adımız, soyadımız gibidir.
Pancarköy'de doğmuşum, küçüklüğümde çokça pancar reçeli yemişim, pancar turşusunun tadına bakmışım... Hayvanlarımıza pancar yedirirdik, küspe verirdik... Yol kenarında çuvallar veya tenekelerle kamyonlardan düşen pancarları toplardık. Alpullu pancar kokardı. Havası, oksijeni, suyunun tadı pancardı...
Pancar Tohumu
Ve sonra bir de pancar tohumu ve onun bitkisi vardı...
Pancar tohumu tarlalarında günlüğü 5 liradan çok çapa çapalamışımdır. Tohum bitkisinin uzun sapları olurdu ve olgunlaştığında kurumuş olan tohumlarını yere dökerdi. Kuruyunca yere uzun yaygılar serilir, tohumlar bu yaygıların üzerine alınırdı. Çiftlik çavuşları yeşilken yanlışlıkla pancar tohumunu kesen kişiyi hemen eve gönderirlerdi. Çünkü pancar tohumu çok değerliydi. Kilosu kaç liraydı bilmiyorum ama oldukça pahalı olmalıydı. Bir pancar tohumu bitkisi 100 veya 500 yeni pancar demekti. Çapayı asla yanlış vurma veya savurma hakkınız olamazdı. Çapacı işçi yanlışlıkla bir pancar tohumu bitkisini kesmişse kimseye farkettirmeden alır cebine sokup saklardı.
Pancar Ekimi
1955 yılından itibaren pancar ekiminde 4 yıllık zorunlu rotasyon uygulamasına gidilmiş. Daha sonra rotasyon uygulaması 5 yıla çıkarılmış. Pancar ekimi nasıl yapılır? Yer pullukla sürülür. Üstüne gübre atılır. Gübre tırmıkla toprağa karıştırılır. Pancar ekildikten sonra ertesi günü merdane çekilir. Pancar 15 günde filiz verir çıkar. Arazi kuraksa 20 günde mutlaka sulamanız gerekir. Yedi sefer, sekiz sefer toprak kanıncaya kadar sularsınız. Her on beş günde bir sulanır. Yağmur yağıp yağmadığına, havanın durumuna bakarsınız. Ona göre sulama kararı verirsiniz. Pancar filiz verdikten 15-20 gün sonra teklersiniz. Çünkü ekerken çok sık ekiliyor. Seyreltme yapılır. Pancar çapası ile seyreltirsiniz. Bu işleme “tekleme” adı verilir.
Pancar Hasadı
Pancarın olgunlaşmasına ve havanın durumuna göre hasat işlemine Eylül ayında başlanır, Aralık ayına kadar devam edilirdi. Havanın durumuna ve fabrikanın çalışma şartlarına göre 3 ila 6 ay arasında üretim yapılırdı
Kelle Şekeri
1910'lu, 1920'li yıllarda millet pancar nedir bilmiyormuş. Pancardan nasıl şeker elde edileceğini de... O zamanlar Rusya'dan kelle şekeri gelirmiş. Bir söylenti çıkarmışlar "şekerin mayası kemikmiş" diye... Şeker şurbunun içine atılan donmuş hayvan yağları nedeniyle böyle söylenmiş olsa gerek...
Pancarın Bölümleri
Pancar; dışı sarımtırak, içi beyaz renkte, konik biçimli, ikincil kökleri ince ve küçük, bazen saçaklı, ağırlığı 200 gram ile 2 kilogram arasında değişebilen bir endüstri bitkisi. Ağırlığı dört beş kilograma ulaşanlar artık pancar olmaktan çıkıyor. Çünkü bu tür iri ve kocaman pancarların içindeki şeker cevheri çok az. Cevher kelimesini bırakmış Batılıların "polar" kelimesini benimsemişiz. Ben cevher kelimesini kullanacağım. Polar derseniz herkesin anlamayacağı esoterik bir dil yaratıyorsunuz. Esoterik, yani asortik… Sadece küçük bir grubun anlayacağı türden... Bu tür tanımlamalardan kaçınmalıyız.
Pancarın baş bölümü yaprakların çıktığı kısım... Şeker içeriği düşük olduğu için tarlada iken burası kesilir ve hayvanlara yedirilir. Boyun kısmı, baş bölümü ile yan köklerin çıkmaya başladığı gövde kısmı arasındaki dar enli olan bölüm... İşleme sırasında kesilerek atılır. Gövde yüksek oranda şeker içeren bölüm, yan kökler de bu kısımdan çıkar. Kuyruk gövdenin alt tarafında, gövde çapının 2 cm’den daha az olduğu yerden itibaren olan kısım. Şeker içeriği çok az. Bu bölümü şeker için işlenmiyor. Iskartaya ayrılıp "kuyruk" adıyla hayvan yemi olarak satılıyor.
Fabrikadan Önce Pancar
Trakya'da fabrikadan önce pancar tarımı yokmuş. Fabrikanın açılmasına karar verilince şirket yetkilileri köylüleri pancar ekmeye teşvik etmişler. 1 Aralık 1925'ten önce 750 hektarlık bir alana pancar ekilmesini sağlamışlar ve ayrıca ertesi yıl için ilave 800 dekarlık yer ayırmalarını söylemişler (Damlıbağ, 2017). Bu arada Şeker Şirketi Sarımsaklı'daki çiftlikte kendi topraklarında da pancar yetiştiriyormuş.
Pancar Ekicilerine Sağlanan İmkanlar
Şeker fabrikası açılırken çiftçilere ve tüketicilere önemli avantajlar sağlanıyor. Örneğin, şeker 18 yıl süreyle tüketim vergisinden muaf tutuluyor. Bunun yanında pancar eken çiftçiler 10 yıl süreyle arazi vergisi ödemiyorlar. Yani gayri menkul vergisi... Büyük bir para değil, ama yine de avantaj... Pancar eken köylüye alet ve edavat desteği sağlanıyor. Ve hepsi meccanen...
Pancar Tohumu Üretimi
İlk yılarda Türkiye'de pancar tohumu üretimi olmadığından tohumlar Almanya'dan getiriliyordu. Daha sonra Adapazarı ve Eskişehirde yetiştirilmeye başlandı. Fakat bu tohumların verimi, kalitesi düşüktü. Bu nedenle ıslah çalışmaları Alman mühendisleri aracılığıyla Tohum Islah Deneme İstasyonlarında devam etti. Türkiyede üretilen tohumların haricinde Almanya'dan tohum geliyordu.
Pancar Bölgeleri
Başlangıçta pancar ekimi yapılan bölgelerin sayısı beş taneydi. Her bölgenin başında pancar tarımı konusunda eğitim görmüş bir ziraat şefi vardı. Bu bölgeler Edirne, Uzunköprü, Kırklareli/ Babaeski, Alpullu Merkez, Lüleburgaz-Çorlu ve Çatalca-Çerkezköy olarak belirlenmişti. Bu bölünme 1934 yılına kadar devam etti. Daha sonra bölge sayısı önce 7'ye, daha sonra 10'a çıkarıldı ve pancar ekiminin azalmaya başlamasıyla bölge sayısı tekrar yediye düşürüldü.
Pancar Ekicilerinin Sayıları
1978 yılı istatistiklerine göre Alpullu civarındaki 13 bölge ve 407 köyde 23 bin çiftçi pancar ekimi yapmıştı. Son yıllarda pancar eken çiftçi sayısı 1000 rakamının altına düştü.
Pancar Ekim Kotası
Devlet, pancar ekimi ve şeker üretiminin belli bir düzen içinde gerçekleşmesi için planlama çalışmaları yapmakta... Hangi bölgelerde ne kadar pancar ekilecek ve ne kadar şeker üretilecek şeklinde... Her bölge için "pancar ekim kotası" tayin ediliyor. Bu bölgede bundan daha fazla pancar ekilmeyecek deniyor... Çiftçiler ekim kotası ifadesini kısaltarak "pancar kotası" adını vermişler. Kota, planlama yapmanın zorunlu gereği...
Kimi çiftçiler kota uygulamasından rahatsız olmuşlar ve bu kez hiç pancar ekmemişler. Böyle olunca şeker fabrikası işleyecek pancar bulamaz hale gelmiş. Devlet tekrar önlem almış ve 1994 yılında "pancar kotasını" veya "pancar ekim sınırlamasını" kaldırmış.
Kampanyalar ve Pancar Üretimleri
2009 yılında 45 gün sürecek olan kampanyada 165 bin ton pancar işlenmesi sonucunda, 21 bin ton şeker, 7 bin ton melas ve 54 bin ton yaş küspe elde edilmesi hedeflenmiş.
2015 yılında 51 bin ton pancar elde edilmiş.
Közde Pancar Pişirme
Pancar Boşaltma
Eskiden pancarlar öküz arabalarından demir direnlerle (dirgen) boşaltılırdı. Suyla boşaltma teşkilatını ilk olarak Almanya'dan Bedreli Mehmet usta getirmiş. 1970'li yıllar olabilir. Daha sonra o sistem de geliştirilmiş ve günümüzdeki yeni teknolojilere ulaşılmış.
--
Pancarköy'de doğmuşum, küçüklüğümde çokça pancar reçeli yemişim, pancar turşusunun tadına bakmışım... Hayvanlarımıza pancar yedirirdik, küspe verirdik... Yol kenarında çuvallar veya tenekelerle kamyonlardan düşen pancarları toplardık. Alpullu pancar kokardı. Havası, oksijeni, suyunun tadı pancardı...
Pancar Tohumu
Ve sonra bir de pancar tohumu ve onun bitkisi vardı...
Pancar tohumu tarlalarında günlüğü 5 liradan çok çapa çapalamışımdır. Tohum bitkisinin uzun sapları olurdu ve olgunlaştığında kurumuş olan tohumlarını yere dökerdi. Kuruyunca yere uzun yaygılar serilir, tohumlar bu yaygıların üzerine alınırdı. Çiftlik çavuşları yeşilken yanlışlıkla pancar tohumunu kesen kişiyi hemen eve gönderirlerdi. Çünkü pancar tohumu çok değerliydi. Kilosu kaç liraydı bilmiyorum ama oldukça pahalı olmalıydı. Bir pancar tohumu bitkisi 100 veya 500 yeni pancar demekti. Çapayı asla yanlış vurma veya savurma hakkınız olamazdı. Çapacı işçi yanlışlıkla bir pancar tohumu bitkisini kesmişse kimseye farkettirmeden alır cebine sokup saklardı.
Pancar Ekimi
1955 yılından itibaren pancar ekiminde 4 yıllık zorunlu rotasyon uygulamasına gidilmiş. Daha sonra rotasyon uygulaması 5 yıla çıkarılmış. Pancar ekimi nasıl yapılır? Yer pullukla sürülür. Üstüne gübre atılır. Gübre tırmıkla toprağa karıştırılır. Pancar ekildikten sonra ertesi günü merdane çekilir. Pancar 15 günde filiz verir çıkar. Arazi kuraksa 20 günde mutlaka sulamanız gerekir. Yedi sefer, sekiz sefer toprak kanıncaya kadar sularsınız. Her on beş günde bir sulanır. Yağmur yağıp yağmadığına, havanın durumuna bakarsınız. Ona göre sulama kararı verirsiniz. Pancar filiz verdikten 15-20 gün sonra teklersiniz. Çünkü ekerken çok sık ekiliyor. Seyreltme yapılır. Pancar çapası ile seyreltirsiniz. Bu işleme “tekleme” adı verilir.
Pancar Hasadı
Pancarın olgunlaşmasına ve havanın durumuna göre hasat işlemine Eylül ayında başlanır, Aralık ayına kadar devam edilirdi. Havanın durumuna ve fabrikanın çalışma şartlarına göre 3 ila 6 ay arasında üretim yapılırdı
Kelle Şekeri
1910'lu, 1920'li yıllarda millet pancar nedir bilmiyormuş. Pancardan nasıl şeker elde edileceğini de... O zamanlar Rusya'dan kelle şekeri gelirmiş. Bir söylenti çıkarmışlar "şekerin mayası kemikmiş" diye... Şeker şurbunun içine atılan donmuş hayvan yağları nedeniyle böyle söylenmiş olsa gerek...
Pancarın Bölümleri
Pancar; dışı sarımtırak, içi beyaz renkte, konik biçimli, ikincil kökleri ince ve küçük, bazen saçaklı, ağırlığı 200 gram ile 2 kilogram arasında değişebilen bir endüstri bitkisi. Ağırlığı dört beş kilograma ulaşanlar artık pancar olmaktan çıkıyor. Çünkü bu tür iri ve kocaman pancarların içindeki şeker cevheri çok az. Cevher kelimesini bırakmış Batılıların "polar" kelimesini benimsemişiz. Ben cevher kelimesini kullanacağım. Polar derseniz herkesin anlamayacağı esoterik bir dil yaratıyorsunuz. Esoterik, yani asortik… Sadece küçük bir grubun anlayacağı türden... Bu tür tanımlamalardan kaçınmalıyız.
Pancarın baş bölümü yaprakların çıktığı kısım... Şeker içeriği düşük olduğu için tarlada iken burası kesilir ve hayvanlara yedirilir. Boyun kısmı, baş bölümü ile yan köklerin çıkmaya başladığı gövde kısmı arasındaki dar enli olan bölüm... İşleme sırasında kesilerek atılır. Gövde yüksek oranda şeker içeren bölüm, yan kökler de bu kısımdan çıkar. Kuyruk gövdenin alt tarafında, gövde çapının 2 cm’den daha az olduğu yerden itibaren olan kısım. Şeker içeriği çok az. Bu bölümü şeker için işlenmiyor. Iskartaya ayrılıp "kuyruk" adıyla hayvan yemi olarak satılıyor.
Fabrikadan Önce Pancar
Trakya'da fabrikadan önce pancar tarımı yokmuş. Fabrikanın açılmasına karar verilince şirket yetkilileri köylüleri pancar ekmeye teşvik etmişler. 1 Aralık 1925'ten önce 750 hektarlık bir alana pancar ekilmesini sağlamışlar ve ayrıca ertesi yıl için ilave 800 dekarlık yer ayırmalarını söylemişler (Damlıbağ, 2017). Bu arada Şeker Şirketi Sarımsaklı'daki çiftlikte kendi topraklarında da pancar yetiştiriyormuş.
Pancar Ekicilerine Sağlanan İmkanlar
Şeker fabrikası açılırken çiftçilere ve tüketicilere önemli avantajlar sağlanıyor. Örneğin, şeker 18 yıl süreyle tüketim vergisinden muaf tutuluyor. Bunun yanında pancar eken çiftçiler 10 yıl süreyle arazi vergisi ödemiyorlar. Yani gayri menkul vergisi... Büyük bir para değil, ama yine de avantaj... Pancar eken köylüye alet ve edavat desteği sağlanıyor. Ve hepsi meccanen...
Pancar Tohumu Üretimi
İlk yılarda Türkiye'de pancar tohumu üretimi olmadığından tohumlar Almanya'dan getiriliyordu. Daha sonra Adapazarı ve Eskişehirde yetiştirilmeye başlandı. Fakat bu tohumların verimi, kalitesi düşüktü. Bu nedenle ıslah çalışmaları Alman mühendisleri aracılığıyla Tohum Islah Deneme İstasyonlarında devam etti. Türkiyede üretilen tohumların haricinde Almanya'dan tohum geliyordu.
Pancar Bölgeleri
Başlangıçta pancar ekimi yapılan bölgelerin sayısı beş taneydi. Her bölgenin başında pancar tarımı konusunda eğitim görmüş bir ziraat şefi vardı. Bu bölgeler Edirne, Uzunköprü, Kırklareli/ Babaeski, Alpullu Merkez, Lüleburgaz-Çorlu ve Çatalca-Çerkezköy olarak belirlenmişti. Bu bölünme 1934 yılına kadar devam etti. Daha sonra bölge sayısı önce 7'ye, daha sonra 10'a çıkarıldı ve pancar ekiminin azalmaya başlamasıyla bölge sayısı tekrar yediye düşürüldü.
Pancar Ekicilerinin Sayıları
1978 yılı istatistiklerine göre Alpullu civarındaki 13 bölge ve 407 köyde 23 bin çiftçi pancar ekimi yapmıştı. Son yıllarda pancar eken çiftçi sayısı 1000 rakamının altına düştü.
Pancar Ekim Kotası
Devlet, pancar ekimi ve şeker üretiminin belli bir düzen içinde gerçekleşmesi için planlama çalışmaları yapmakta... Hangi bölgelerde ne kadar pancar ekilecek ve ne kadar şeker üretilecek şeklinde... Her bölge için "pancar ekim kotası" tayin ediliyor. Bu bölgede bundan daha fazla pancar ekilmeyecek deniyor... Çiftçiler ekim kotası ifadesini kısaltarak "pancar kotası" adını vermişler. Kota, planlama yapmanın zorunlu gereği...
Kimi çiftçiler kota uygulamasından rahatsız olmuşlar ve bu kez hiç pancar ekmemişler. Böyle olunca şeker fabrikası işleyecek pancar bulamaz hale gelmiş. Devlet tekrar önlem almış ve 1994 yılında "pancar kotasını" veya "pancar ekim sınırlamasını" kaldırmış.
Kampanyalar ve Pancar Üretimleri
2009 yılında 45 gün sürecek olan kampanyada 165 bin ton pancar işlenmesi sonucunda, 21 bin ton şeker, 7 bin ton melas ve 54 bin ton yaş küspe elde edilmesi hedeflenmiş.
2015 yılında 51 bin ton pancar elde edilmiş.
Közde Pancar Pişirme
Pancar Boşaltma
Eskiden pancarlar öküz arabalarından demir direnlerle (dirgen) boşaltılırdı. Suyla boşaltma teşkilatını ilk olarak Almanya'dan Bedreli Mehmet usta getirmiş. 1970'li yıllar olabilir. Daha sonra o sistem de geliştirilmiş ve günümüzdeki yeni teknolojilere ulaşılmış.
--
Pal, Palli, Pullu
Pileus, Pilos, Pylos
Pancarr
Pancarcılara-Şeker
Pancar Cümbüşü
Pancar Ekicileri
Pancar Gereçleri
Pancar Hastalığı
Pancar Kazancı
Pancar Kooperatifi
Pancarın Nakliyesi
Pancar Siloları
Pancar Tohumu
Pancar Üretimi
Pancarköy
Pancarköy Ağaçları
Pancarköy Deresi
Pancarköy Şehitliği
Papakiridi - Pakraduni
Para
Parklar
Pasakül
Pavyonlar
Pazaryeri
Pehlivanköy
Pehlivanlar
Perge
Pierre Birgé
Polis Karakolu
Polis Lojmanları
PTT