Hangi tarihte yapıldığına ilişkin resmi bir kayıt bulamadık. Ahmet Doğan, "10 ve 15 Evler 1947-1948 yıllarında yapıldı" diyor. Kimine göre ise 1950 yılında... Yani Amele Sarayı'nın yapımından 13, 14 yıl sonra...
Bunların Armutluk Evlerinden sonra yapıldığı anlaşılıyor... On Evler 65 m2 büyüklüğünde standart yapılar. Küçük işçi evleri...
İlk işçi evleri dere boyundaki Armutluk denen bölgeye "üç adet ikiz ev" şeklinde yapılmış. (Bunun için Armutluk Evleri maddesine bakınız. 1935 yılında Armutluk evlerinin var olduğu anlaşılıyor. Armutluk Evlerinden beş ila on yıl sonra On Evler yapılmış olabilir.
1956 Seli'nde Armutluk Evleri büyük ölçüde zarar görmüş. Hatta evlerin bir kısmı yıkılmış. Saray'ın yanındaki On-Onbeş Evlere de su girmiş. Kemal Çıkla sular Saray'ın basamaklarına kadar erişmişti, diyor. Selden sonra 10-15 Evleri fabrika tamir etmiş, yeniden oturulacak hale getirmiş. Hasar büyük olduğu için Armutluk Evlerini tamir etmeye gerek duymamışlar.
Fakat, On Evler ile Onbeş Evler'in yapılış tarihini kesin bir şekilde netleştiremedik.
6 Evler, 10 evler ve 15 evler şeker şirketinin lojmanlarıymış. Buralarda işçiler ve memurlar kalıyorlarmış. 10 evler, 1991 yılında fabrikanın diğer evleriyle birlikte içinde oturan özel şahıslara satılmış. Kemal Çıkla "Bu evleri Mesut Yılmaz 1991 seçimini kazandıktan sonra sattı", diyor. Evler metrekaresine göre, sekiz bin lira ila 12 bin lira arasında satılmış. Çift daire alanlar 18 bin lira ödemişler. Çıkla'nın yorumu önemli: "Fabrika 91'den sonra battı... Önceki siyasetçiler fabrikayı gıdım, gıdım sattılar. Tayyip geldi, fabrikadan geriye ne kaldıysa toptan verdi, işi bitirdi."
Fabrika 1991 yılında Saray konutlarını, 10, 15 Evleri ve Demiryolualtı evlerini hepsini birden satmış. Önce sahip olduğu konutları özelleştirmiş. Fakat Teliçi evlerini hariç tutmuş. Bence Teliçi'nden başlamalı, önce o konutları satmalıydı. Bu yapılabilseydi aristokrasi kırılır, "lojman mahalle" olgusu ortadan kalkardı.
----
On Evlerin hemen altında bahçelik bir alan var. Sanki 10 Evlere aitmiş gibi duruyor ama Belediye'nin imiş. İnsanlar burayı evlerinin bahçeleri gibi kullanıyorlar, Belediye de bu geçici uygulamaya sesini çıkarmıyormuş. 10 Evler'in tapusunda burası gözükmüyormuş.
1935 yılında ilkokul binasının altında hiç bir şey yok.
Bugünkü Ordu Caddesi, mezarlıktan Ergene Köşküne kadar uzanıyor ve Ergene Köşkü tam o yıllarda yeni yapılmış. Yani, Saray binasından 10 ay önce.... Günümüzde bu caddenin Teliçi'nden itibaren adı Zübeyde Hanım Caddesi. Teliçi'nden Saray'a kadar olan kısmı "bulvar" veya Ordu Caddesi... Saray'dan sonra yukarıya çıkan bayırdaki adı Mezarlık Caddesi...
Ergene Köşkü'nün altında sadece iki tarihi bina var. Bunlar Macarların yaptıkları ilk yapılar.
Teliçi'nin fabrika girişine yakın bir yerde park düzenlemesi olduğu görülüyor... Alpullu'nun ilk parkı... Parkın kenarında büfe binası veya kulübesi var. Sadece dinlenilen bir yer değil, meşrubat servisi de yapılıyor. Parkın bir ayağı koloni kapısına, diğer ayağı sonradan yapılan çiçek serasına doğru uzanıyor. Üçüncü ayağı fabrikanın içine gidiyor. Günümüzde Gazino binası ile fabrika giriş kapısı arasındaki yer.
---
Resmin yorumu:
Sağ tarafta Armutluk Evleri görülüyor. Bunlar 10 Evler değil.... 1930-32 döneminde yapılmış olmalı.
Saray binası ile birlikte Saray Köprüsü'nün yapılmış olduğu anlaşılıyor. Ancak o zamanki Saray Köprüsü Eski Pancarköy Deresinin üzerinde... Sonradan açılan şimdiki derenin üzerinde değil. Şimdiki derenin köprüsü muhtemelen 1956 Seli'nden sonra yapılıyor.
Ve aynı zamanda mezarlığın ve mezarlık yolunun... Hepsi 1930-35 dönemi içinde gerçekleştirilmiş.
Teliçi'ndeki çınar ağaçları 1931-1932 yılında dikilmiş.
Bunların Armutluk Evlerinden sonra yapıldığı anlaşılıyor... On Evler 65 m2 büyüklüğünde standart yapılar. Küçük işçi evleri...
İlk işçi evleri dere boyundaki Armutluk denen bölgeye "üç adet ikiz ev" şeklinde yapılmış. (Bunun için Armutluk Evleri maddesine bakınız. 1935 yılında Armutluk evlerinin var olduğu anlaşılıyor. Armutluk Evlerinden beş ila on yıl sonra On Evler yapılmış olabilir.
1956 Seli'nde Armutluk Evleri büyük ölçüde zarar görmüş. Hatta evlerin bir kısmı yıkılmış. Saray'ın yanındaki On-Onbeş Evlere de su girmiş. Kemal Çıkla sular Saray'ın basamaklarına kadar erişmişti, diyor. Selden sonra 10-15 Evleri fabrika tamir etmiş, yeniden oturulacak hale getirmiş. Hasar büyük olduğu için Armutluk Evlerini tamir etmeye gerek duymamışlar.
Fakat, On Evler ile Onbeş Evler'in yapılış tarihini kesin bir şekilde netleştiremedik.
6 Evler, 10 evler ve 15 evler şeker şirketinin lojmanlarıymış. Buralarda işçiler ve memurlar kalıyorlarmış. 10 evler, 1991 yılında fabrikanın diğer evleriyle birlikte içinde oturan özel şahıslara satılmış. Kemal Çıkla "Bu evleri Mesut Yılmaz 1991 seçimini kazandıktan sonra sattı", diyor. Evler metrekaresine göre, sekiz bin lira ila 12 bin lira arasında satılmış. Çift daire alanlar 18 bin lira ödemişler. Çıkla'nın yorumu önemli: "Fabrika 91'den sonra battı... Önceki siyasetçiler fabrikayı gıdım, gıdım sattılar. Tayyip geldi, fabrikadan geriye ne kaldıysa toptan verdi, işi bitirdi."
Fabrika 1991 yılında Saray konutlarını, 10, 15 Evleri ve Demiryolualtı evlerini hepsini birden satmış. Önce sahip olduğu konutları özelleştirmiş. Fakat Teliçi evlerini hariç tutmuş. Bence Teliçi'nden başlamalı, önce o konutları satmalıydı. Bu yapılabilseydi aristokrasi kırılır, "lojman mahalle" olgusu ortadan kalkardı.
----
On Evlerin hemen altında bahçelik bir alan var. Sanki 10 Evlere aitmiş gibi duruyor ama Belediye'nin imiş. İnsanlar burayı evlerinin bahçeleri gibi kullanıyorlar, Belediye de bu geçici uygulamaya sesini çıkarmıyormuş. 10 Evler'in tapusunda burası gözükmüyormuş.
1935 yılında ilkokul binasının altında hiç bir şey yok.
Bugünkü Ordu Caddesi, mezarlıktan Ergene Köşküne kadar uzanıyor ve Ergene Köşkü tam o yıllarda yeni yapılmış. Yani, Saray binasından 10 ay önce.... Günümüzde bu caddenin Teliçi'nden itibaren adı Zübeyde Hanım Caddesi. Teliçi'nden Saray'a kadar olan kısmı "bulvar" veya Ordu Caddesi... Saray'dan sonra yukarıya çıkan bayırdaki adı Mezarlık Caddesi...
Ergene Köşkü'nün altında sadece iki tarihi bina var. Bunlar Macarların yaptıkları ilk yapılar.
Teliçi'nin fabrika girişine yakın bir yerde park düzenlemesi olduğu görülüyor... Alpullu'nun ilk parkı... Parkın kenarında büfe binası veya kulübesi var. Sadece dinlenilen bir yer değil, meşrubat servisi de yapılıyor. Parkın bir ayağı koloni kapısına, diğer ayağı sonradan yapılan çiçek serasına doğru uzanıyor. Üçüncü ayağı fabrikanın içine gidiyor. Günümüzde Gazino binası ile fabrika giriş kapısı arasındaki yer.
---
Resmin yorumu:
Sağ tarafta Armutluk Evleri görülüyor. Bunlar 10 Evler değil.... 1930-32 döneminde yapılmış olmalı.
Saray binası ile birlikte Saray Köprüsü'nün yapılmış olduğu anlaşılıyor. Ancak o zamanki Saray Köprüsü Eski Pancarköy Deresinin üzerinde... Sonradan açılan şimdiki derenin üzerinde değil. Şimdiki derenin köprüsü muhtemelen 1956 Seli'nden sonra yapılıyor.
Ve aynı zamanda mezarlığın ve mezarlık yolunun... Hepsi 1930-35 dönemi içinde gerçekleştirilmiş.
Teliçi'ndeki çınar ağaçları 1931-1932 yılında dikilmiş.
On Evler
On Dokuz Mayıs
On Evler
Onbeş Evler
Onuncu Alay
On Para
Orkestra
Orman
Ortaokul
Otel
Osman Karabıçak
Otlar
Otoray
Otuzbir Evler
Oyunlar
Öğretmen Evleri
