Alpullu'yu ziyaret eden ünlüler kimlerdi, Alpullu'da konaklamışlar mıydı?
Kuşkusuz merak ediyoruz, öğrenmek ve anlamak istiyoruz. Belli bir sıra takip etmeksizin bakalım.
Atatürk. İlk Atatürk geliyor 1930 yılında. İlgili başlıkta ayrıntılı bilgi verildi.
Kral Faysal. Irak kıralı 1931 yılında geliyor... "Kral Faysal İstanbul‟dan ayrıldıktan sonra Alpullu‟da bulunan şeker fabrikasına uğrayıp orada birkaç saat kalarak incelemeler yapmış, fabrika hakkında takdirlerini belirtmiş.... İncelemeden sonra Şark Demiryolları İdaresi‟nin Semplon Ekspresi‟ne ilave ettiği özel bir vagonla saat 22.00‟de Avrupa‟ya doğru yola çıkmış... (Akşam, 14.7.1931: 2 ; Hakimiyet-i Milliye, 15.7.1931: 3)." Hükümet temsilcileri Kral Faysal‟ı ülke sınırına kadar uğurlamışlar... (Hakimiyet-i Milliye, 16.7.1931: 1). http://dergipark.gov.tr/download/article-file/395309
Kral Faysal'ın Alpullu'yu ziyaretiyle ilgili Cumhuriyet Gazetesi haberine buradan erişebilirsiniz.
İsmet İnönü.7 Aralık 1934 yılında geliyor. Ziyareti daha genel amaçlı ve yaşanan bir takım olaylara dayalı olarak gerçekleşiyor. Trakya Olayları adı verilen bölgedeki Yahudilere yönelik bir patlama, bir infial olayının arkasından Trakya gezisi yapma ihtiyacı duyuyor... Alpullu'da ne kadar, kaç saat kaldığına ilişkin bilgimiz yok. 10.12.1934 tarihinde ziyaret etmiş. 24 Kasım 1934 tarihinde geleceği haber verilirken "kış-kıyamet" yüzünden olsa gerek bir sonraki gün gazetelerde başka bir haber çıkıyor: Başvekil İsmet Paşa ile Dahiliye Bakanı Şükrü Kaya Beyin bugün şehrimize gelerek Trakya'ya gidişlerinin geriye kaldığı haber alınmıştır.
14 Ocak 1951'de Cumhurbaşkanı sıfatıyla Edirne'ye geliyor.
Şükrü Kaya. 1927'den 1938 yılına kadar İçişleri Bakanı olarak görev yaptı. Atatürk'ün bakanı olarak adlandırılıyor... 6 Temmuz 1934 yılında geliyor. Ziyaretiyle ilgili olarak şunları söylüyor: “Trakyadan bazı musevilerin grup halinde İstanbula gelmeleri sebeplerini yerinde tetkik için Trakyaya gidiyorum. Musevilerin bazı propaganda yüzünden İstanbula geldiklerini haber aldık. Bunun mahiyetini araştıracağım ve icap eden tedbirleri alacağım." 2.4.1935 tarihinde tekrar geliyor.
Celal Bayar. Trakya'ya altı kez geliyor. 1931, 1934, 1951, 1953, 1956 ve 1958 yıllarında.... Bulabildiğimiz kadarıyla şu bilgiler var.
6 Eylül 1934 tarihinde İktisat Bakanı iken Edirne İş Bankasının şubesini açmak için geliyor ve oradan Alpullu'ya geçip Yönetim Kurulu Şakir Kesebirle bir toplantı yapıyor. Bunun için bk. Zaman Gazetesi. 10 Eylül 1934 Pazartesi. Alpullu'ya geldiğinde fabrikayı, Teliçi'ni ve çiftliği geziyor. Akşam şerefine 40 kişilik bir ziyafet veriliyor. Ziyafet sırasında Fabrika Müdürü Şefik Bey bir senelik faaliyet hakkında kendisini bilgilendiriyor. Yazıda "Ergene Köşkü'nden" söz edilmiyor. "Gazino" ve "lokanta" sözcükleri geçiyor. Fakat Ergene Köşkü 10 Ocak 1934 tarihinde açılmış olduğundan orada ağırlanmış olmalı.
Haberde şu ifade dikkati çekiyor: "Yemeği müteakip ta bir suvare verilmiştir." Demek ki yemekten sonra hep birlikte topluca eğlenmişler. Yani içki, şarkı söylemeler, cazband ve dans... Gülüşmeler ve şakalaşmalar... Celal bayar 9 Eylül'de yanında İş Bankası umum müdür vekili Muammer ve Edirne mebusu ve Şeker Fabrikasının yönetim kurulu başkanı Şakir Kesebir Bey olmak üzere İstanbul'a geri dönmüşler.
Bayar Alpullu'da yaptığı konuşmada ""Apulluya gelince, üç sene evvelki
gelişimle bu defaki gelşimde gayet bariz tekemmül farkları mevcuttur. Bu tekemmülü müşterek bir ülkü taşıyan çalışanların kıymet ve kabiliyetlerinde buluyorum" demiş. Bu konuşmadan anlaşılmaktadır ki Alpullu'ya 1931 yılında da gelmiştir. (bk. Milliyet, 9.9.1934).
7.1.1951'de göçmenlerle ilgili olarak Edirne'ye geliyor. Alpullu'ya geldiğine ilişkin bir bilgi yok ama gelmiş olması büyük bir ihtimal. Çünkü her kasaba ve bucakta duruyor, insanlarla sohbet ediyor. Annemlerin Bulgaristan gelişlerini muhtemelen o karşılıyor.
19.6.1953'te Kırklareli'ne geliyor ve oradan Alpullu'ya geçiyor, öğle yemeğini Alpullu Şeker Fabrikasında yiyor. Kaynak: ayintarihi.byegm.gov.tr/NpZXZ/date/1953-06-26 ve
ayintarihi.byegm.gov.tr/KdZWO/date/1953-06-19
27 Mart 1956 tarihi için gazetelerde şöyle bir bilgi var: Celal Bayar Alpullu'ya müteveccihen...
Bayar'ın 1958 yılında Alpullu'ya geldiğindiğini Edrine'de yayımlanan Vatandaş Gazetesinden öğreniyoruz. 3 Haziran 1958 Salı, 1758 numaralı gazete. Haberin başlığı: "Celal Bayar Alpullu'da…" (Bk. Erhan Ayaz, 1954-1960 Demokrat Parti Döneminin Edirne “Vatandaş” Gazetesine Göre Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Ünuversitesi, 2019.)
Kazım Karabekir Paşa. 1908’de Meşrutiyet’in ilan edilmesinden sonra, Edirne’deki İkinci Ordu Üçüncü Fırka Kaymakamı... Birinci Balkan Savaşı sırasında Bulgarlara karşı Edirne’yi savunan 10. Tümen’in Kurmay Başkanı iken 22 Nisan 1913’te esir düştü. O yıllarda Şükrü Paşa'nın kurmay subayı... İkinci Balkan Savaşı sırasında 29 Eylül 1913’te esaretten kurtuldu.... 1920 yılında ise birinci Türkiye Büyük Millet Meclisinde Edirne Milletvekili...
Bizim tespit edebildiğimiz, 24 Kasım 1923 ve 1947 yılında olmak üzere Alpullu'ya iki defa geliyor. Asker olması nedeniyle daha fazla gelmiş olması da muhtemel.
Birinci gelişiyle ilgili olarak "Paşaların Kavgası" isimli kitabında şu bilgiler var: "Tekirdağı'nda mütarekenin ilk günlerinde kolordu kumandanlığı yaptığım gibi Trakya mıntıkası Beni Edirne'de Balkan Harbi'nden önceki ve harp esnasındaki vazifelerimden de tanırlardı. İstiklal Harbi'nde de mebusları idim. Gayet tabii ve içten gelen bir sevinçle Beni görünce alkışlamaya ve "yaşa," diye adımı anarak haykınşmaya başladılar. Fethi Bey, bu vaziyeti iyi idare edebilir ve halka hitaben Benden bahisle iki söz söyleyebilirdi. Fakat o, bunu yapmadı. … Ona şöyle söyledim:'Fethi Bey, ben Babaeski'de kıtalarımı teftişle meşgul olacağım ve Edirne'ye otomobil ile gideceğim. Dönüşte de yine, otomobil ile Kırklareli'ne gideceğim ve bütün Trakya'da kıtaların teftişiyle meşgul olacağım. Edirne'de daha ziyade Balkan harbindeki kale muharebelerini yerlerinde tedkikle vakit geçireceğim. Beraber bulunacağımız yerlerde de lütfen işi hüsni idare buyurunuz. Her halde tekrar ediyorum samimi duygularımız bozulmasın'. …. Fethi Bey sözlerimden sükunet buldu ve söylediğine de pişmanlık duydu. Yolculuğumuz da daha samimi bir hava içinde geçti. Ben daha evvelce tamim ettiğim askeri teftiş programı mucibince Alpullu'da maiyyet kumandanlarımla birlikte heyetten ayrıldım. Buradaki teftişlerimi yaptıktan |sonra otomobil ile akşama doğru Edirne'ye vardım." Kazım Karabekir, Paşaların Kavgası, Truva yayınları, 2019, s. 210.
Kazım Karabekir her gittiği yerde nümayişle, "çok yaşa"," var ol" naralarıyla karşılanıyor ve Fethi Oyar bey bunu hazmedemiyor. Alpullu'ya geldiğinde de öyle karşılanmış olmalı. Alpullu halkı Karabekir Paşayı sever. Mahallemizdeki ana caddeye onun adı verilmiştir. Rahmet babam Kazım Karabekir Paşa'dan her zaman övgüyle bahsederdi.
1947 ziyareti, 23.5.1947 tarihli Cumhuriyet gazetesinde haber yapılmış. Kendisi o yıllarda Büyük Millet Meclisi başkanıdır. "Büyük Millet Meclisi Başkanı Kâzım Karabekir yanlarında Trakya Genel Müfettişi Abidin Özmen olduğu halde şehrimizin davetlisi olarak dün Kırklareli’nden buraya gelmiştir. Kazım Karabekir, buraya gelirlerken Babaeski, Lüleburgaz ilçe merkezlerinde incelemelerde bulunmuş, Alpullu şeker fabrikasının Sarımsaklı çiftliğindeki tesislerini ve işçi evlerini gezmiş ve buradaki çiftçilerin ekonomik durumları etrafında malumat almışlardır." Haberden Alpullu'yu değil ona bağlı Sarımsaklıyı gezdiği anlaşılmaktadır. Alpullu'ya geldiği tam net değildir. Zaten ziyaretinden bir yıl sonra da vefat ediyor. Lüleburgaz'dan Edirne'nin kurtuluş gününe katıldığına göre Alpullu'ya uğramış olma ihtimali yüksek. İlginç olan konu şu ki, Karabekir'in Trakya'yı, Lüleburgaz ve Edirne'yi ziyaretiyle ilgili haberler ya çok az veya hiç yok. İnternette bile bu geziye ilişkin bilgileri mikroskopla buluyorsunuz. Örtülü bir "sansür" var. Ha hiç söz edilmiyor veya üstü kapalı geçiliyor... Bu konuda politik bağnazlıkla karşı karşıyayız.
Adnan Menderes. Celal Bayar'dan iki yıl sonra 1958 yılında Alpullu'ya gelmiş. O zamanlar ben üç yaşındaymışım. Kemal Çıkla ağabey Menderes’in üç defa geldiğini belirtiyor. "Burada Adalet Partisi'nin Ocak Başkanı vardı. Menderes'i Muhtar Haydar Usta sırtına aldı. Onu demiryolunun oradaki çamurdan geçirmek isterken pantalonunun paçası dikenli tellere takıldı yırtıldı, telin altından geçirmeye çalışıyordu..." diyor. "Adnan Menderes Hayrabolu'ya gitti. Dönüşte burada Köşk'te kaldı. O vakitler Hayrabolu Adalet Partiliydi."
Fevzi Çakmak. 8.1.1935 tarihinde Alpullu'yu ziyaret etmiş. "Memlekette köylüye yardım eden Alpullu Şeker Fabrikası'nı büyük muvaffakiyet sayarım" diye yazmış anı defterine. http://www.gazetetrakya.com/Haber-BABAESKiNiN_EN_GUZEL_BELDESi_ALPULLUDAN_NOTLAR-576602.gazetetrakya
Şükrü Ataman. Ziraat Bankası umum müdürü. 1931 yılında Alpullu'yu ziyaret ediyor.
Şakir Kesebir. İktisat Bakanı ve hem de Şeker Fabrikasının yönetim kurulu başkanı. 12 Eylül 1929'da Alpullu'ya geliyor. Milliyet gazetesindeki haberi şöyle: İktisat Vekilinin Teftişi: İktisat vekili Şakir bey dün öğleden sonra Alpullu şeker şirketine gelerek uzun müddet oturmuş ve fabrikalar umumi müdürü Hayri beyle görüşmüştür. Vekil bey gelecek hafta nihayetinde Ankara'ya gidecektir.
Tevfik İleri. 16.3.1952 yılında ziyaret ediyor. Millî Eğitim Bakanı Tevfik İleri bugun saat 17 de yanlarında Kırklareli Valisi olduğu halde baba eski ilçesine gelmiş ve kalabalık bir hak kütlesi tarafından karşılanmıştır. Müteakiben Bakan Alpullu'ya dönmüştür.
Vehbi Koç. 1940 yılında İnönü'yle birlikte gelmiş. Bir gece kalmışlar, ziyaretçi defterinde isimleri varmış.
Muharrem İnce. CHP'nin etkin isimlerinden Yalova Milletvekili Muharrem İnce 23 Şubat 2018 tarihinde Alpullu'yu ziyaret etmiş, Şeker Fabrikası önünde "Cumhuriyet’i kuran kadrolar hem Osmanlı’nın borcunu ödedi, hem de bu fabrikaları kurdu. Bu mirasyediler ise hem borcu artırıyor, hem de satıyorlar” şeklinde mesaj vermiş. http://www.gercekmuhabir.com/siyaset/ince-alpullu-nun-onunden-seslendi-bu-mirasyediler-h65914.html
Necmettin Erbakan. Alpullu'yu ziyaret etmiş ve Ergene Köşkü'de bir gece yatmış. Köşkün bakımından sorumlu Sabri Görgülü, Erbakan'ın Alpullu'ya geldiğini ve bir geceköşkte kaldığını belirtiyor. Hatta geldiğinde güvenlik amacıyla ışık sızmaması için camlara çarşaf ve perdeler gerildiğini içerisinin hiç bir şekilde görülmemesinin sağlandığını söylüyor.
Turgut Özal. Eşi ve bakanlarıyla birlikte Alpullu'ya gelmiş. Herkes konuyu tam bilmiyor. Halktan kimileri gece kalmadığını söylüyorlar, fakat kalmış. Bunu bizzat Erdoğan Duygan'dan dinledim. O sırada kendisine belediye başkanlığını teklif ediyor.
Mesut Yılmaz.
İmren Aykut. Özal'ın Sosyal Güvenlik Bakanı.
Adnan Doğu. Çorlu'da konuşlanan eski Kolordu komutanı. Sabri Bey'in bildirdiğine göre kendisine Atatürk'ün odasında yatması teklif edildiğinde "biz daha o mertebelere erişmedik" demiş ve o odada yatmayı kabul etmemiş.
Yekta Güngör Özden. Alpullu'yu ziyaret etmiş ve Ergene Köşkü'nde "Atatürk'ün yattığı" şekilde ifade edilen odada yatmış. Oysa biliyoruz ki, Atatürk Alpullu'da hiç bir zaman gece yatısına kalmamış... Ne Alpullu'de ne de Kırklareli'de… Kırklareli'nde iken trendeki özel vagonunda yatmış. 1936 Manevraları'nda ise Florya'daki köşküne dönmüş. Atatürk'ün Alpullu'yu ziyaret ettiği 1930 yılında Ergene Köşkü henüz yapılmış değil.
Meral Akşener. Fabrikanın satılmaması için Alpullu'ya gelmiş.
General Kazım Dirik. Trakya Umum Müfettişi...
Vehbi Koç.
Salih Omurtak Paşa. Ordu komutanlarından olan Salih Omurtak Paşa Atatürk'ten sonra köşkte kalan ikinci kişiymiş. Salih Omurtak Paşa'nın bizim "Boru" olarak adlandırdığımız bacayla ilgili bir sözü var. Sabri Görgülü'nün aktardığı ifadeyi "Boru" başlığında ele aldım.
Dr. M. Mikkuş. Yunanlı gümrük ve istasyon müdürleri ile birlikte geliyor ve Alpullu şeker fabrikasını geziyor. Çalışma disiplininden sitayişle bahsediyor.
Fritz August Breuhaus de Groot. Alman mimar. Aynı zamanda Ergene Köşkünü yapan kişi. Alpullu'ya bir çok kez gelmiş olmalı. Hakkında fazla bilgi yok.
---
Alpullu'yu ziyaret eden o kadar çok kişi olmuş ki bunların hepsinin isimlerini saptamak imkansız. Fabrikayı gezemeye gelen valiler, milletvekilleri, belediye başkanları, ordu komutanları, işadamları, tacirler, öğrenciler, yabancı devlet adamları... Çoğunlukla günübirlik gelmişler.
---
Fabrikanın İstanbullu zevat için tertip ettiği Alpullu gezisi...
---
Alpullu’ya kimler geldi. Tayyip Erdoğan, Nevzat yılmaz, Deniz Baykal, Mehmet Müezzinoğlu, Cem Uzan
Cem Uzan helikopterle geldi. Futbol sahasına indi. Oradan Parka geçti.
Adnan menderesin pantolonu yırtıldı. Adını Adnan koyuyor, Babaeski’de. Celal Bayar 1957’de geldi.
Atatürk’ün o yazıyı vagonda yazdığı şeklinde bir rivayet var. Fabrikayı gezmiş, Kırklareli’ye gitmiş. Şeref defterini trende yazmış.
Ziyaret Grupları
Alpullu çeşitli zamanlarda farklı gruplar tarafından ziyaret edilmiştir. Bu ziyaretlerin bir bölümü bilimsel amaçlı, bir bölümü sportif ve bölümü de turistik amaçlıdır. Bunlardan biri de Edirne Turing Kulübünün Alpullu'yu ziyaret etmesidir. Edirne'den doktorlar, öğretmenlerden ve memurlardan bir grup Alpullu'yu ziyaret ederek fabrikayı ve Alpullu'yu gezmişler öğle yemeğini fabrikanın gazinosunda yiyerek o gün hoşça vakit geçirmişlerdir.
---
Balkan Antantı Konsey Üyelerinin Alpullu'da duraklamaları General Kazım Dirik tarafından selamlanmaları. Gazete haberinde şu şekilde geçiyor: Misafirlerimizi hâmil bulunan hususî tren Alpullu istasyonuna muvasalat edince, Trakya umum müfettişi General Kâzım Dirik dost ve müttefik devlet ricalini selâmlamıştır.
---
Bursa Ziraat Mektebi talebelerinin ziyareti... Haziran 1938'de gerçekleşiyor. Gazete haberi şu şekilde: İstanbul'dan kiraladıkları bir otobüsle seyahat eden bu kafile Alpullu Şeker fabrikasını, Sarımsaklı çiftliğini, üleburgaz'daki Devlet çiftliğini, İnanlı
aygır depolarını gezecek ve oradan Tekirdağı'na giderek oradaki bağları, fidanlıkları,
şarab fabrikasını ve bunlara benzer müesseseleri ziyaret edecek, tetkikatta bulunacaklardır.
---
1938 yılında İstanbul ilkokul öğretmenleri Alpullu'ye gezmeye gelen bir diğer gruptur.
---
Ziyaretçi Ünlüler