Çiftlik ve şeker fabrikası nedeniyle Alpullu bir anlamda aşçılar diyarıdır... En yoğun olduğu dönemlerde fabrikada 3000 ve çiftlikte 1000 kişi çalışmışsa günde 4000 kişiye yemek pişiriliyordu demektir. Alpullu'nun aşçıları hem sayıca çok, hem de ünlüdürler. İşçi yemekhanesi, çiftlik, gazino, sarımsaklı aşçısı farketmez... Her biri kendi alanında uzmandır ve işlerini en iyi bir şekilde yerine getirirler. Ayrıca çarşıda esnaf olarak çalışan ve köylerden gelen çiftçileri doyuran aşçıları da unutmamak gerekir. Ali eniştem gibi kimi kişiler fabrikadan emekli olduktan sonra Sıra Dükkanlar'da esnaflık mesleğine geçmişler aşçılıklarını orada sürdürmüşlerdir.
Babam Alpullu'da önce Kantin sırasındaki Gazinoda çalışmış. Protokol misafirlerine yemek pişirmiş. Askerden gelince Sarımsaklı Çiftliğine vermişler. Orada, sonradan eniştem olacak olan Hasan Cömert ile birlikte bir müddet çalışmışlar. Sonra eniştem çiftlikten ayrılmış, ticaret hayatına atılmış.
Babamın bir diğer yardımcısı İbrahim Asma. Onunla uzun yıllar birlikte çalışmışlar. İbrahim ağabeyi daha sonra fabrikanın İşçi Yemekhanesine vermişler. Babamın yakın çalıştığı bir yardımcısı daha vardı, Şaban amca... Çocukları bizimle birlikte sünnet olmuştu. Sanırım en uzun Şaban amcayla çalıştı. Allah hepsine gani gani rahmet eylesin.
---
Ahmet Çakar Gazinoda aşçı idi. Fabrikaya 1966 yılında girdi.
---
Aşçı İlhan Kayalar anlatıyor:
"İşçi yemekhanesinde aşçılık yapıyordum. 1972 yılında girdim. Bizim orada her postada 17 veya 18 kişi çalışıyordu. Aşçı, garson, bulaşıkçılar vardı. İki aşçı, bir yardımcısı, iki bulaşıkçı, beşer tane garson olurdu. Zaman oldu 3000 kişiye yemek çıkardık. İşçilere üç kap yemek çıkardı. Bunun dışında Kazan Dairesi ve Kireç Ocağında çalışanlara zehirlenmesinler diye yoğurt verirdik. O servislere kovalarla yoğurt giderdi. Yaz mevsiminde standart yemeğimiz kuru fasulye, pilav ve cacık idi. Ayda bir talaş böreği çıkarırdık. Yapılması zordu. Hazırlamak için gece 12'de fabrikaya giderdik, çalışmalar sabaha kadar devam ederdi. Çok sayıda aşçı vardı. Hatırlayabildiklerimden bazılarını sayabilirim: Amcam Hasan Kayalar, İsmail Yüce, Mehmet Koçan, İbrahim Asma, Mustafa Çakar, Necati Kasapoğlu, Ruhi Sağlık, Necati Sağlık, Zülfü Balcı... Bunların bir kısmı aşçı yardımcısı idi, sonra aşçı oldular.
Amcam Hasan Kayalar'ın Samafor Camisinin yapımına önemli ölçüde katkıları oldu. Fabrika müdürüyle görüşüp ondan yıkılan bacanın tuğlalarını istedi. Sonra onları caminin inşaatında kullandılar. Amcam fabrikadan emekli olduktan sonra Ak Aliyle birlikte Sıra Dükkanlardaki Lezzet Lokantası'nı işlettiler. Köfte yapıyorlardı. Kuru fasulye ve bir de çorba veriyorlardı. Alpullu'nun pazarı olan Cumartesi günleri müşterilere et döner yapıyorlardı.
İşçi yemekhanesi 400-500 kişi alıyordu. Üç postada 1500 kişi yemek yiyordu. Fabrikanın mutfağı büyüktü, buharla pişiren yemek kazanları ve Aygazlı fırın sistemleri vardı. Üç vardiyada, Gazino personeli hariç, toplam 55-60 kişi çalışıyordu. Gazinonun kadrosu bütünüyle ayrıydı. Gazinoda alakartçı, tabldotçu, ızgaracı, soğuk mezeci olurdu. Onların beş ustabaşısı vardı. Altı, yedi garsonla birlikte Gazinoda 10-12 çalışıyor olurdu. Benim zamanımda fabrika 70'in üzerinde Yemekhane-Gazino personeli ile hizmet veriyordu.
Ara kampanyada ve fabrikada gece çalışanlara kumanya verirdik. Şeker üretilmeyen dönemi "ara kampanya" olarak adlandırırdık. Kumanyada tam bir ekmek, beyaz peynir, patates, biber ve salata gibi malzemeler olurdu. Herkes kendi kumanyasını kendi yerinde yerdi. 11.00-7.00 ve 03.00-11.00 vardiyalarına kumanya verilirdi.
Fabrikanın müdürleri, şefleri, ustabaşıları ve memurlar yemeklerini gazinoda yerlerdi. Fabrika içindeki ara kapıdan geçerek gazinoya giderlerdi.
Fabrikanın açılış gününde misafirlere ve çalışanlara "çorba" vermek şeker fabrikalarının geleneğidir. Ona "açılış çorbası" deriz. Çorba geceden hazırlanır. Saat 7.00 sularında kampanyanın açılış töreni başlar. Cami Hocası dua okur, kurban kesilir. Ve saat 7.30'dan itibaren çorba dağıtımına geçilir. Mercimek çorbasıdır ama özeldir. İçine önceden hazırladığımız kemik suyu koyarız. Lezzetlidir, pancar boşaltan köylüler bile çorba içmeye gelirler. 500 kişiye yetecek kadar çorba yaparız. Artmaz... Servisi, melamin kaselerle yaparız. Fabrikanın melamin kasesi çoktur. Ne bileyim 2000, 3000 kasemiz vardır. Kap sıkıntısı çekmeyiz. Lezzetli olduğundan bir içen bir daha içer... Müdürler, misafirler herkes çorba içmeye gelir. Çorba içmezseniz olmaz... Bu uygulama fabrikanın töresidir. Yanında ekmek ve plastik bardak sulardan veririz. Tören çorba içimiyle birlikte sona erer."
---
Abdullah Alacagöz anlatılor: Aşçı Hasan Çetin - Babası Tahir Çetin fabrikada aşçıbaşı idi. Onun babası Hüseyin Çetin idi ve asıl aşçıbaşı o idi. Lakapları "Şenbaba" idi. Fabrika balolarında Münir Özkul gibi katılımcıları eğlendirmek için meddahlık yapardı, lakabı da oradan geliyordu. Hasan Çetin'in aşçılıkta gurme yarışmalarından madalyası vardı. Halen Edirne'de RYL Otelinde (Tofaş'ın bayii Tuzcuların otelinde) aşçı olarak çalışıyor. İnternette web sayfası var. Erkek kardeşi Fikri Çetin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün şef garsonluğunu yapmış. Fikri Çetin'in oğlu Hüseyin Çetin Çanakkale Aşçılar Federasyon başkanlığını yapıyor, televizyon programlarına çıkıyor. Sülalece aşçılık mesleğini kuşaktan kuşağa sürdürüyorlar. Babam Mehmet Şencan, eniştem Ali Alacagöz onun yanında işe başlamışlar. O zamanlar Şenbaba Aşçıbaşı imiş. Lokanta/Gazino Kantin'in bitişiğindeymiş. "Tabldot Lokantası" diyorlardı... Şenbaba öldükten sonra aşçıbaşı Sinanlı köyünden Mustafa Çakar olmuş. Samafor Mahallesinden Aşçı Karaali vardı... Samafor Mahallesinde Karayılan lakaplı Hüseyin Usta, Sinanlı'dan Koca Mustafa dönemin diğer aşçılarıydı.
---
Aşçı Hüseyin Çetin (Şenbaba) hem gazinoda, hem de işçi mutfağında çalışmış. "Gırgır, şamata bir insandı" diye tanıtılıyor. Her sözünde bir espri olurmuş. Düğünlerde kadın kılığına girip oyun oynar, seyircileri güldürürmüş. Çok samimi ve içten bir kişi imiş. Çarşıda torunu Bülent Çetin'le tanıştım. Fotoğrafları sağ olsun o sağladı. Alpullu'yu Alpullu yapan insanlar unutulmasın. Fotoğrafları yan tarafta bulabilirsiniz.
Bu bapta, bir de Aziz Toksöz isimli başka bir kişi daha varmış. O da, tek başına etek giyip düğünlerde köçek gibi oynar, şakalar yaparmış. Fabrika fırınında çalışan bu kişinin lakabı "Köçek Aziz" imiş. "Asker oyunu" oynar, asker gibi selam verirmiş. Sonra "Mandayı bataktan çıkarma" oyununa geçermiş. Göbek atar, milleti eğlendirmek için çeşitli hünerler sergilermiş. Millet bir kenarda toplanmış, gülüşerek onu seyredermiş.
---
----
Babam Alpullu'da önce Kantin sırasındaki Gazinoda çalışmış. Protokol misafirlerine yemek pişirmiş. Askerden gelince Sarımsaklı Çiftliğine vermişler. Orada, sonradan eniştem olacak olan Hasan Cömert ile birlikte bir müddet çalışmışlar. Sonra eniştem çiftlikten ayrılmış, ticaret hayatına atılmış.
Babamın bir diğer yardımcısı İbrahim Asma. Onunla uzun yıllar birlikte çalışmışlar. İbrahim ağabeyi daha sonra fabrikanın İşçi Yemekhanesine vermişler. Babamın yakın çalıştığı bir yardımcısı daha vardı, Şaban amca... Çocukları bizimle birlikte sünnet olmuştu. Sanırım en uzun Şaban amcayla çalıştı. Allah hepsine gani gani rahmet eylesin.
---
Ahmet Çakar Gazinoda aşçı idi. Fabrikaya 1966 yılında girdi.
---
Aşçı İlhan Kayalar anlatıyor:
"İşçi yemekhanesinde aşçılık yapıyordum. 1972 yılında girdim. Bizim orada her postada 17 veya 18 kişi çalışıyordu. Aşçı, garson, bulaşıkçılar vardı. İki aşçı, bir yardımcısı, iki bulaşıkçı, beşer tane garson olurdu. Zaman oldu 3000 kişiye yemek çıkardık. İşçilere üç kap yemek çıkardı. Bunun dışında Kazan Dairesi ve Kireç Ocağında çalışanlara zehirlenmesinler diye yoğurt verirdik. O servislere kovalarla yoğurt giderdi. Yaz mevsiminde standart yemeğimiz kuru fasulye, pilav ve cacık idi. Ayda bir talaş böreği çıkarırdık. Yapılması zordu. Hazırlamak için gece 12'de fabrikaya giderdik, çalışmalar sabaha kadar devam ederdi. Çok sayıda aşçı vardı. Hatırlayabildiklerimden bazılarını sayabilirim: Amcam Hasan Kayalar, İsmail Yüce, Mehmet Koçan, İbrahim Asma, Mustafa Çakar, Necati Kasapoğlu, Ruhi Sağlık, Necati Sağlık, Zülfü Balcı... Bunların bir kısmı aşçı yardımcısı idi, sonra aşçı oldular.
Amcam Hasan Kayalar'ın Samafor Camisinin yapımına önemli ölçüde katkıları oldu. Fabrika müdürüyle görüşüp ondan yıkılan bacanın tuğlalarını istedi. Sonra onları caminin inşaatında kullandılar. Amcam fabrikadan emekli olduktan sonra Ak Aliyle birlikte Sıra Dükkanlardaki Lezzet Lokantası'nı işlettiler. Köfte yapıyorlardı. Kuru fasulye ve bir de çorba veriyorlardı. Alpullu'nun pazarı olan Cumartesi günleri müşterilere et döner yapıyorlardı.
İşçi yemekhanesi 400-500 kişi alıyordu. Üç postada 1500 kişi yemek yiyordu. Fabrikanın mutfağı büyüktü, buharla pişiren yemek kazanları ve Aygazlı fırın sistemleri vardı. Üç vardiyada, Gazino personeli hariç, toplam 55-60 kişi çalışıyordu. Gazinonun kadrosu bütünüyle ayrıydı. Gazinoda alakartçı, tabldotçu, ızgaracı, soğuk mezeci olurdu. Onların beş ustabaşısı vardı. Altı, yedi garsonla birlikte Gazinoda 10-12 çalışıyor olurdu. Benim zamanımda fabrika 70'in üzerinde Yemekhane-Gazino personeli ile hizmet veriyordu.
Ara kampanyada ve fabrikada gece çalışanlara kumanya verirdik. Şeker üretilmeyen dönemi "ara kampanya" olarak adlandırırdık. Kumanyada tam bir ekmek, beyaz peynir, patates, biber ve salata gibi malzemeler olurdu. Herkes kendi kumanyasını kendi yerinde yerdi. 11.00-7.00 ve 03.00-11.00 vardiyalarına kumanya verilirdi.
Fabrikanın müdürleri, şefleri, ustabaşıları ve memurlar yemeklerini gazinoda yerlerdi. Fabrika içindeki ara kapıdan geçerek gazinoya giderlerdi.
Fabrikanın açılış gününde misafirlere ve çalışanlara "çorba" vermek şeker fabrikalarının geleneğidir. Ona "açılış çorbası" deriz. Çorba geceden hazırlanır. Saat 7.00 sularında kampanyanın açılış töreni başlar. Cami Hocası dua okur, kurban kesilir. Ve saat 7.30'dan itibaren çorba dağıtımına geçilir. Mercimek çorbasıdır ama özeldir. İçine önceden hazırladığımız kemik suyu koyarız. Lezzetlidir, pancar boşaltan köylüler bile çorba içmeye gelirler. 500 kişiye yetecek kadar çorba yaparız. Artmaz... Servisi, melamin kaselerle yaparız. Fabrikanın melamin kasesi çoktur. Ne bileyim 2000, 3000 kasemiz vardır. Kap sıkıntısı çekmeyiz. Lezzetli olduğundan bir içen bir daha içer... Müdürler, misafirler herkes çorba içmeye gelir. Çorba içmezseniz olmaz... Bu uygulama fabrikanın töresidir. Yanında ekmek ve plastik bardak sulardan veririz. Tören çorba içimiyle birlikte sona erer."
---
Abdullah Alacagöz anlatılor: Aşçı Hasan Çetin - Babası Tahir Çetin fabrikada aşçıbaşı idi. Onun babası Hüseyin Çetin idi ve asıl aşçıbaşı o idi. Lakapları "Şenbaba" idi. Fabrika balolarında Münir Özkul gibi katılımcıları eğlendirmek için meddahlık yapardı, lakabı da oradan geliyordu. Hasan Çetin'in aşçılıkta gurme yarışmalarından madalyası vardı. Halen Edirne'de RYL Otelinde (Tofaş'ın bayii Tuzcuların otelinde) aşçı olarak çalışıyor. İnternette web sayfası var. Erkek kardeşi Fikri Çetin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün şef garsonluğunu yapmış. Fikri Çetin'in oğlu Hüseyin Çetin Çanakkale Aşçılar Federasyon başkanlığını yapıyor, televizyon programlarına çıkıyor. Sülalece aşçılık mesleğini kuşaktan kuşağa sürdürüyorlar. Babam Mehmet Şencan, eniştem Ali Alacagöz onun yanında işe başlamışlar. O zamanlar Şenbaba Aşçıbaşı imiş. Lokanta/Gazino Kantin'in bitişiğindeymiş. "Tabldot Lokantası" diyorlardı... Şenbaba öldükten sonra aşçıbaşı Sinanlı köyünden Mustafa Çakar olmuş. Samafor Mahallesinden Aşçı Karaali vardı... Samafor Mahallesinde Karayılan lakaplı Hüseyin Usta, Sinanlı'dan Koca Mustafa dönemin diğer aşçılarıydı.
---
Aşçı Hüseyin Çetin (Şenbaba) hem gazinoda, hem de işçi mutfağında çalışmış. "Gırgır, şamata bir insandı" diye tanıtılıyor. Her sözünde bir espri olurmuş. Düğünlerde kadın kılığına girip oyun oynar, seyircileri güldürürmüş. Çok samimi ve içten bir kişi imiş. Çarşıda torunu Bülent Çetin'le tanıştım. Fotoğrafları sağ olsun o sağladı. Alpullu'yu Alpullu yapan insanlar unutulmasın. Fotoğrafları yan tarafta bulabilirsiniz.
Bu bapta, bir de Aziz Toksöz isimli başka bir kişi daha varmış. O da, tek başına etek giyip düğünlerde köçek gibi oynar, şakalar yaparmış. Fabrika fırınında çalışan bu kişinin lakabı "Köçek Aziz" imiş. "Asker oyunu" oynar, asker gibi selam verirmiş. Sonra "Mandayı bataktan çıkarma" oyununa geçermiş. Göbek atar, milleti eğlendirmek için çeşitli hünerler sergilermiş. Millet bir kenarda toplanmış, gülüşerek onu seyredermiş.
---
----
Aşçılar
